Koper

Koper heeft een bijzondere kleur en straalt warmte uit. Of het nu in zijn zuivere vorm is, verouderd of gepatineerd… Het uitzicht van koper evolueert doorheen de tijd, afhankelijk van de omstandigheden. Er is een vergankelijk aspect in de onvergankelijkheid van het materiaal. iets waar je geen vat op hebt, iets oncontroleerbaar. een beetje zoals het leven zelf.

Koper en legeringen

  • Koper

    Zuiver koper is rood-oranje van kleur. Als relatief zacht metaal is het heel bruikbaar om mee te smeden. Traditioneel werden er reliëfs, kunstvoorwerpen, emmers en zelfs wasketels van gemaakt. Het is antibacterieel en werd daarom gebruikt voor waterleidingen. Wegens zijn geleidende eigenschappen wordt, kent het veel toepassingen in elektriciteitsleidingen.

  • messing

    Messing, ook geel koper genoemd vanwege zijn kleur, bestaat uit koper en zink. Het is sterker dan koper en minder bros dan brons. Messing kan prima gebruikt worden om te smeden. Omdat het goed tegen vochtige omstandigheden kan, wordt het gebruikt als verbindingsstukken in loodgieterij. Ook handvaten, schroeven, deurbeslagen… zijn typische voorwerpen in messing.

  • brons

    Brons is het eerste metaal dat in de geschiedenis door de mens ontdekt en gebruikt werd en gaf zijn naam aan een hele tijdsperiode. Het is een legering van koper en tin. Brons is hard en stevig, maar bros. Het heeft een relatief lage smelttemperatuur en wordt vaak gebruikt om te gieten en beelden van te maken. Klokkenmakers hadden hun eigen (geheime) recept in verhouding tin-koper.

oxidatie

  • Oxidatie

    Onder invloed van een aantal omstandigheden, kan koper oxideren. De koperoxide evolueert mettertijd naar kopercarbonaat, wat voor de mooie, herkenbare blauwgroene kleur van koper en koperhoudende metalen zorgt, denk maar aan bronzen beelden. Die kleur wordt ook verdigris genoemd.

  • Hitte

    Het is voornamelijk zuurstof dat voor oxidatie zorgt, maar ook zout water, zuren en hitte kunnen koper kleuren. Onder invloed van hitte kan koper verschillende kleuren krijgen, van felblauw, tot roze, rood… Het oxidelaagje, ook patina genoemd, is sterk gehecht aan het oppervlak en beschermt de koper tegen verdere corrosie.

  • koper poetsen

    DEOXIDEREN

    Koper is heel eenvoudig te deoxideren met met citroensap, gemengd met wat zout. Je kan het voorwerp dompelen of schoonmaken met een zachte spons. Van etsers uit het Verre Oosten leren we dat we kunnen ontvetten met … sojasaus! Dat werkt aangenamer dan whitespirit en dergelijke. Een beschermlaagje geef je met boenwas.

Patineren

patineren van koper
 

Bij patineren wordt het natuurlijke proces van oxidatie versneld aan de hand van een chemisch proces. Er kunnen eenvoudige producten gebruikt worden als zout, azijn, ammoniak maar ook ingewikkeldere dingen die ook een andere toepassing kennen zoals rijsmiddel bij het bakken, meststof voor gras, als ontsmettingsmiddel... Daarnaast spelen ‘afgeleiden’ van koper vaak een belangrijke rol, zoals kopersulfaat of kopernitraat. Er zijn tal van recepten en procedures. Om het gewenste effect te bereiken, dienen die heel precies gevolgd te worden. En dan nog kom je soms tot verrassingen. Niet alleen als je per ongeluk stofjes verwisselt - wat mij al overkwam. Soms met prettige resultaten tot gevolg. Het is alleszins een boeiende ontdekkingstocht!

duurzaamheid van koper

Koper verslijt niet en gaat eeuwen en eeuwen mee. Eenmaal koper gedolven is, kan het steeds opnieuw gesmolten en gevormd worden. Koperen voorwerpen krijgen vanzelf een patina dat het materiaal verder beschermt. Op dat vlak is koper dus een duurzaam materiaal.

Van de koper die je koopt, is 50% gerecycleerd. Volledig gerecycleerd koper is nog niet op de markt.

Voor mijn broches en sommige lampen, zoek ik oud koper, liefst met een mooi patina. Zonder het te smelten, hergebruik ik het. Ik knip, plooi, hamer het en maak er iets nieuws van.